จาระบี ส่วนประกอบสำคัญที่ขาดไม่ได้สำหรับงานอุตสาหกรรม เพราะจาระบีมีส่วนช่วยในเรื่องของการหล่อลื่นและลดแรงเสียดทานของวัสดุอุปกรณ์อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องซึ่งจาระบีนั้นก็มีการใส่ส่วนผสมที่แตกต่างกันไปเพื่อให้ได้คุณสมบัติที่เหมาะสมกับการใช้งานในสภาวะการทำงานนั้นๆ ซึ่งคุณสมบัติที่ทำให้ จาระบี มีความแตกต่าง และเป็นตัวช่วยในการพิจารณาการใช้งานจาระบี มีดังต่อไปนี้
คุณสมบัติของ จาระบี
1. ค่าความหนืด (Viscosity)
ค่าความหนืด ถือเป็นคุณสมบัติสำคัญของจาระบี เมื่อค่าความหนีดต่างกัน ก็จะถูกนำไปใช้งานต่างสถานการณ์กันไปด้วย ซึ่งก็คือเมื่อมอเตอร์เริ่มหมุนออกตัวจะมีการต้านทานต่อการหมุนจากจาระบีเกิดขึ้น และเมื่อความเร็วรอบสูงขึ้นเรื่อยๆ การต้านทานจากจาระบีก็จะลดลง ค่าความหนืดนี้จึงสัมพันธ์กับความเร็วรอบที่ใช้งาน
เบอร์ความหนืด (ISO Viscosity)
- ISO 100 และต่ำกว่า: นำไปใช้งานกับความเร็วรอบสูง > 3600 rpm และมีโหลดต่ำ เช่น มอเตอร์ไฟฟ้า
- ISO 150/220: นำไปใช้งานกับความเร็วรอบปานกลาง < 3600 rpm และมีโหลดปานกลาง เป็นจาระบีเอนกประสงค์ และใช้เกี่ยวข้องกับรถยนต์ได้ด้วย
- ISO 460: นำไปใช้งานกับ ความโหลดสูงและทนน้ำได้ดี ใช้ในอุตสาหกรรมเหมืองแร่บางประเภท
2. ค่าความเหนียวข้น (Consistency)
อีกหนึ่งคุณสมบัติที่สามารถสังเกตได้ชัดเจนก็คอ ค่าความเหนียวข้น ซึ่งหากจาระบีมีความเหนียวข้นมากเกินไปก็ไม่สามารถเข้าไปหล่อลื่นได้สะดวก และหากเหลวเกินไปก็อาจรั่วซึมออกมาได้ง่าย โดยค่าความเหนียวข้นของจาระบี ได้กำหนดขึ้นโดยสถาบันจาระบีหล่อลื่นแห่งชาติสหรัฐอเมริกา (National Lubricating Grease Institute ใช้ตัวย่อ NLGI) แบ่งออกเป็น 9 Class
- NLGI Clas 000 : ตัวเลขการจมลึก 455-475 ลักษณะความเหนียวข้นที่ 25 องศาเซลเซียสเป็น ของไหล (Fluid)
- NLGI Clas 00 : ตัวเลขการจมลึก 400-430 ลักษณะความเหนียวข้นที่ 25 องศาเซลเซียสเป็น กึ่งของไหล (Semi-fluid)
- NLGI Clas 0 : ตัวเลขการจมลึก 355-385 ลักษณะความเหนียวข้นที่ 25 องศาเซลเซียสเป็น เนื้ออ่อนมาก (Very Soft)
- NLGI Clas 1 : ตัวเลขการจมลึก 310-340 ลักษณะความเหนียวข้นที่ 25 องศาเซลเซียสเป็น เนื้ออ่อน (Soft)
- NLGI Clas 2 : ตัวเลขการจมลึก 265-295 ลักษณะความเหนียวข้นที่ 25 องศาเซลเซียสเป็น จาระบีสามัญ (Normal Grease)
- NLGI Clas 3 : ตัวเลขการจมลึก 220-250 ลักษณะความเหนียวข้นที่ 25 องศาเซลเซียสเป็น เนื้อแน่น (Firm)
- NLGI Clas 4 : ตัวเลขการจมลึก 175-205 ลักษณะความเหนียวข้นที่ 25 องศาเซลเซียสเป็น เนื้อแน่นมาก (Very Firm)
- NLGI Clas 5 : ตัวเลขการจมลึก 130-160 ลักษณะความเหนียวข้นที่ 25 องศาเซลเซียสเป็น เนื้อแข็ง (Hard)
- NLGI Clas 6 : ตัวเลขการจมลึก 85-115 ลักษณะความเหนียวข้นที่ 25 องศาเซลเซียสเป็น เนื้อแข็งมาก (Very Hard)
3. จุดหยด (Dropping Point)
ด้วยความที่จาระบีนั้นเป็นสิ่งที่เกิดมาจากส่วนผสมของน้ำมันแร่พื้นฐานกับสารทำให้เข้มข้น เมื่ออุณหภูมิสูงขึ้นน้ำมันก็จะเยิ้มและแยกตัวออกมาต่างหาก ดังนั้นจุดหยดจึงเป็นตัวชี้แสดงถึงอุณหภูมิสูงสุดที่จาระบีทนได้ ก่อนที่จะแยกตัวออกจากกันนั่นเอง โดยส่วนใหญ่แล้วจาระบีที่มีค่าจุดหยดสูงมักจะใช้งานสำหรับแบริ่งมอเตอร์ไฟฟ้า เช่น จาระบีลิเธียมคอมเพล็กซ์ (Lithium Complex Greases) และจาระบีโพลียูเรีย (Polyuria-thickened Grease) มีจุดหยดตัวอยู่ที่ประมาณ 500 °F (260 °C) หรือสูงกว่านั้น
4. ความต้านทานต่อการเกิดออกซิเดชั่น (Oxidation Resistant)
ความต้านทานต่อารเกิดออกซิเดชั่นนั้น เป็นความสามารถของจาระบีในการต้านทานผลที่เกิดจากการทำปฏิกิริยาระหว่างสารเคมีกับออกซิเจน เพราะหากเกิดออกซิเดชั่นขึ้น ก็จะทำให้เกิดคราบสกปรกหรือเกิดเป็นตะกอนแข็ง และกลายเป็นสาเหตุให้หน้าสัมผัสหล่อลื่นเกิดการสึกหรอได้
5. ความคงทนต่อแรงเฉือน (Shear Stability)
จาระบีที่มีการยึดตัวรวมกันอย่างเหนียวแน่น อาจมีการเปลี่ยนแปลงไปเมื่อนำไปใช้งานที่มีการตัดเฉือนระหว่างหน้าสัมผัสเคลื่อนที่ ความมีเสถียรภาพจากการถูกตัดเฉือนจึงเป็นความสามารถของจาระบีที่จะรักษาระดับของความเหนียวแน่นได้เมื่อถูกตัดเฉือน
6. สารเติมแต่งคุณภาพ (Additives)
แนะนำให้เลือกใช้จาระบีชนิดที่ไม่มีสารรับแรงกดกระแทกหรือ EP (Extreme Pressure) ในกรณีทีไม่มีความจำเป็นต้องใช้ เนื่องจากสาร EP ทำให้จาระบีมีอายุการใช้งานสั้นลง แต่ในทางกลับกัน หากแบริ่งต้องทำงานกับทรัสต์โหลดก็จำเป็นต้องเลือกใช้จาระบีที่มีการเติมสาร EP อีกทั้งสำหรับการใช้งานพิเศษบางประเภทอาจมีการเติมสารหล่อลื่น เช่น กราไฟต์ หรือโมลิบดินั่มไดซัลไฟต์ เพิ่มเข้าไป
รู้จักกับคุณสมบัติต่างๆ ของจาระบีกันแล้ว จะได้เลือกใช้งานให้ถูกต้องตรงกับสภาพของเครื่องจักรที่ใช้ เพื่อให้เกิดการใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุด